- καθίζηση
- Κατολίσθηση εδάφους και οικοδομής· η συσσώρευση ιζήματος από κάποιο υγρό στον πυθμένα δοχείου.
(Γεωλ.) Γεωλογικό φαινόμενο κατά το οποίο ένα τμήμα πετρωμάτων του στερεού φλοιού της Γης αποχωρίζεται και πέφτει σε χαμηλότερη θέση. Οι λόγοι που προκαλούν την κ. του εδάφους είναι πολλοί. Συνήθως είναι η ελάττωση του όγκου ή η απομάκρυνση ενός υπόγειου στρώματος από χημικές ή μηχανικές επιδράσεις. Άλλη αιτία κ. είναι οι κατολισθήσεις, που συμβαίνουν στις απόκρημνες πλαγιές των βουνών, των κοιλάδων, των ποταμών και των ακτών. Προειδοποιητικό σημείο της κ. είναι οι διάφορες ρωγμές του εδάφους. Οι κ. συνοδεύονται συχνά από τριγμούς ή από ασθενή βοή. Αν η μάζα είναι μεγάλη, τότε προκαλούνται δονήσεις στο έδαφος, ακόμα και σεισμοί, αν η κ. οφείλεται σε κατακρήμνιση μεγάλης περιοχής και σε βάθος. Κ. μπορεί να συμβούν και σε διάφορες μεταλλευτικές εργασίες, όταν οι υπόγειες στοές δεν έχουν στηριχθεί καλά. Κ. επίσης παρατηρείται στην οικοδόμηση των κτιρίων, όταν προκληθεί συμπίεση της βάσης τους ή ελάττωση των κατακόρυφων μεγεθών του κτιρίου.
Ο όρος κ. χρησιμοποιείται επίσης ως μέθοδος για να ξεχωρίσουν τα στοιχεία μεταξύ τους. Στη βιομηχανία και στην αναλυτική πρακτική χρησιμοποιείται και ο όρος ηλεκτρολυτική κ., ιδίως για τα μέταλλα. Με την ηλεκτρόλυση καταβυθίζονται όχι μόνο τα μέταλλα αλλά και τα οξείδια.
(Ιατρ.) Ο όρος ταχύτητα κ. ερυθρών αιμοσφαιρίων (ΤΚΕ) αναφέρεται σε μέθοδο ιατρικής εξέτασης για τη χρονομέτρηση σε χιλ./ώρα του ρυθμού κ. των ερυθρών αιμοσφαιρίων μέσα σε αίμα που έμεινε άπηκτο μετά τη χρήση αντιπηκτικών και ακίνητο σε σταθερές συνθήκες σε κατακόρυφο δοκιμαστικό σωλήνα. Η κ. εξαρτάται από το μέγεθος και την κατανομή των ερυθρών αιμοσφαιρίων, κυρίως όμως από την περιεκτικότητα του πλάσματος σε σφαιρίνη. Η φυσιολογική της τιμή για την πρώτη ώρα είναι 1-6 χιλ. για τους άντρες, 2-11 χιλ. για τις γυναίκες και 2 χιλ. για τα νεογέννητα. Σε ορισμένες ασθένειες επιταχύνεται και μάλιστα η παρακολούθηση των τιμών της ΤΚΕ αποτελεί κριτήριο για την εξέλιξή τους. Εκτός από τις παθολογικές καταστάσεις, η ΤΚΕ επιταχύνεται σε άτομα γεροντικής ηλικίας και στις γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Δρόμος που έχει υποστεί καθίζηση (φωτ. ΑΠΕ).
* * *η (Α καθίζησις) [καθιζάνω]η αφηρημένη έννοια, η κατάσταση και το αποτέλεσμα τού καθιζάνωνεοελλ.1. γεωλ. το φαινόμενο κατά το οποίο μάζες πετρωμάτων τού στερεού φλοιού τής γης κατολισθαίνουν και μεταφέρονται σε κατώτερες θέσεις2. (για άλατα και ουσίες διαλυμένα σε υγρό) συσσώρευση ιζήματος στον πυθμένα δοχείου.
Dictionary of Greek. 2013.